اختراع چاپ و اولین کتاب چاپی جهان

اختراع چاپ و اولین کتاب چاپی جهان

چاپ(Print) در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر، و نشان آمده و در متون مختلف كلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌كار رفته است.

 در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تكثیر صورت نقوش دوبعدی (حروف، ارقام، خطوط، تصاویر، و جز آن) به‌وسیله انداختن اثر این نقوش بر كاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی كاغذ گفته می‌شود.

در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است كه متن خام را به اثر درخور انتشار مانند كتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل كند.

چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل و مكان چاپ كردن و در متون مختلف كلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌كار رفته است.

چاپخانه مؤسسه یا كارگاهی است كه از عهده انجام كارهای چاپی بر روی كاغذ و سایر اشیا از طریق انواع چاپ برآید و، به تعبیری دیگر، محلی است كه چاپ كتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد.

اختراع چاپ بوسیله گوتنبرگ

 در میانه های قرن 15 انقلاب بزرگی در شرف وقوع بود.

در 1452، گوتنبرگ آلمانی به ایده چاپ متحرک تحقق بخشید.

وی در کارگاهش فناوری ساخت ورق، جوهر پایه روغنی و پرس را برای چاپ یک کتاب گردهم آورد چاپ را اختراع کرد.

در واقع او از فناوری هایی که سالها قبل برای آنها فکر و تلاش شده بود را به ثمر رساند.

گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین كسی بود كه برای هر حرف قطعه فلزی جداگانه درنظر گرفت.

وی قطعه‌ها را برای تركیب كلمات مناسب كنار هم قرار داد، بر آنها مركب مالید،

و بر ورق‌های كاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را باب كرد.

وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت.

گوتنبرگ روزانه بین 300 تا 500 برگ چاپ می‌كرد.

نخستین كتابی كه او به این شكل پدید آورد كتاب مقدس 42 سطری بود.

كتاب‌هایی كه در این زمان به‌چاپ می‌رسید به اینكونابولا معروف است.

ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود 40 سال در همه كشورهای عمده اروپایی رواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد.

اختراع چاپ بوسیله گوتنبرگ

در فاصله سال‌های 1460 ـ 1470 م. چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر كشورهای اروپایی پدید آمد.

در نیم‌قرن نخست پس از كار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار كتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آنها از 12 میلیون نسخه فراتر رفت.

در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از دویست چاپخانه در شصت‌ونه شهر فعالیت مستمر داشتند.

از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون كابرگر در شهر نورنبرگ اشاره كرد كه تعداد ماشین‌های چاپ آن 24 دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه كار می‌كردند.

از دیگر خدمات گوتنبرگ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

-ابداع روش چاپ پیچشی به کمک روغن زیتون که تا سالها در آسیا و اروپا به کار می رفت.

-توسعه روش بلوکی چاپ که پس از بازگشت مارکو پولو از آسیا ابداع شده بود.

-توسعه روش ساخت کاغذ به تعداد زیاد که از چین وارد اروپا شده بود.

-توسعه روشهای ساخت مرکب.

-توسعه روش منگنه و قالب بندی کتاب که اجازه چاپ کتابهای قطور را می داد.

البته شایان ذکر است که این کتابها توسط دیگران و در سالها بعد بازهم پیشرفت داده شد.